2025 жылғы қаңтар айының қорытындысы бойынша Қазақстанда бірқатар көкөніс пен жеміс түрлерінің импорты айтарлықтай артқаны байқалды. Бұл туралы Energyprom.kz аналитикалық порталы хабарлайды.

Атап айтқанда, картоп импорты 89,4 есеге өсіп, 5,5 мың тоннаны құрады. Бақша өнімдері 11 есеге (370,5 тонна), пияз — 8,1 есеге (403,8 тонна) артты. Сәбіз импорты 56%-ға өсіп, 3,4 мың тоннаға жетті, саңырауқұлақтар — 40,5%-ға (353,3 тонна), қызанақтар — 27,3%-ға (5,8 мың тонна), баялды — 25,8%-ға (588,2 тонна) ұлғайды.

Жемістер арасында жүзім импорты 2,9 есеге өсіп, 12,7 мың тоннаны құрады. Алма импорты 22,4%-ға артып, 7,2 мың тонна болды.

Сонымен қатар, бірқатар өнім түрлері бойынша импорт төмендеді: ақ қауданды орамжапырақ — 61,5%-ға (4,1 мың тонна), сарымсақ — 37,9%-ға (505,1 тонна), бұрыш — 17,3%-ға (1,6 мың тонна), қияр — 15,3%-ға (2,3 мың тонна), қызылша — 10,1%-ға (110 тонна) азайды.

Экспорт: сарымсақ пен қиярда өсім, қызанақ пен картопта — төмендеу

Экспорт бойынша да бірқатар санаттарда оң динамика байқалды. Сарымсақ экспорты 48,6 есеге өсіп, 42,8 тоннаны құрады, сәбіз — 6 есеге (1,1 мың тонна), орамжапырақ — 5,3 есеге (2,4 мың тонна), қияр — 67,5%-ға (889,3 тонна), баялды — 12,1%-ға (14,6 тонна) артты.

Алайда, пияз экспорты — 96,6%-ға (2,5 мың тоннаға дейін), қызылша — 77,8%-ға (12,4 тонна), картоп — 73%-ға (17,9 мың тонна), қызанақ — 71,3%-ға (440,5 тонна), бұрыш — 65,5%-ға (19,1 тонна), бақша өнімдері — 37%-ға (3,5 тонна) қысқарды.

Жүзім экспорты 4 есеге өсіп, 2,6 мың тоннаны құрады. Сонымен бірге, алма экспорты 49,5%-ға төмендеп, 378,9 тонна болды.

Ішкі нарықтағы бағаның өсуі

Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, 2025 жылғы наурызда Қазақстанда көкөністер мен жемістер бағасы айлық есеппен 3,1%-ға, жылдық есеппен 11,9%-ға өсті.
Жаңа піскен жемістердің бағасы 4,4%-ға, өңделген — 0,2%-ға, жаңа көкөністер — 3,1%-ға, өңделген — 1,2%-ға қымбаттаған.

Жылдық көрсеткіште жаңа көкөністер — 13,6%-ға, жемістер — 5,4%-ға өсті.

Аймақтық бөліністе бағаның ең көп өсуі Алматы облысында тіркелді — 6%. Ең аз өсу Ақтөбе облысында — 0,2%. Жылдық динамикада ең жоғары өсім Атырау облысында — 22,1%, ең төмені — Жетісу облысында — 7,1%.

2025 жылғы наурыз айындағы орташа бағалар:

• картоп — 233 ₸/кг

• орамжапырақ — 190 ₸/кг

• пияз — 131 ₸/кг

• сәбіз — 162 ₸/кг

• қызылша — 315 ₸/кг

• қияр — 1 200 ₸/кг

• қызанақ — 1 300 ₸/кг

• алма — 696 ₸/кг

• банан, апельсин — 1 200 ₸/кг

• лимон — 1 300 ₸/кг

• құрма (қақ) — 4 000 ₸/кг

Халықаралық салыстыру

Numbeo порталының 2025 жылғы 19 сәуірдегі мәліметіне сәйкес, Қазақстанда 1 кг алма — $1,2, банан — $1,8, апельсин — $1,9, картоп — $0,5, пияз — $0,6, қызанақ — $1,9.

ТМД елдері арасында ең арзан алма — Молдова мен Украинада ($0,8), ең қымбаты — Ресейде ($1,7). Банан ең арзан — Украинада ($1,5), ең қымбаты — Тәжікстанда ($2,3). Апельсин ең арзан — Әзербайжанда ($1,5), ең қымбаты — Тәжікстанда ($2,4).

Картоп ең қымбат елдер — Армения, Тәжікстан және Ресей ($0,8), ең арзан — Беларусь, Өзбекстан және Қазақстан ($0,5). Пияз ең арзан — Украинада ($0,3), ең қымбат — Әзербайжан мен Арменияда ($0,7). Қызанақ ең арзан — Тәжікстанда ($0,8), ең қымбат — Ресейде ($3).

Қазақстандықтардың тұтыну әдеттері

2024 жылдың IV тоқсанында орта есеппен бір қазақстандық 18 кг жеміс тұтынған (жылдық өсім — 4,9%). Ең жиі тұтынылатындары — алма (4,7 кг), банан (1,6 кг), мандарин (1,5 кг), жүзім (1,3 кг), хурма (770 г).

Көкөніс тұтыну көлемі — жан басына шаққанда 19,9 кг (өсім — 2,4%). Картоп — 11,6 кг, одан кейін пияз, сәбіз, орамжапырақ, қызанақ пен қияр танымал.

📎 Дереккөз: Energyprom.kz, Numbeo, Kapital.kz